Tomaten zijn een van de populairste groentes om zelf te kweken, en terecht. Ze zijn smaakvol, veelzijdig en – als je het goed aanpakt – relatief eenvoudig om te telen. Veel mensen denken dat je een kas nodig hebt om tomaten succesvol te kweken, maar wist je dat tomaten ook prima in de openlucht groeien? In deze blog lees je hoe jij zelf tomaten in je tuin of op je balkon kunt kweken, zonder dat daar een kas aan te pas komt.

Kies de juiste tomatenrassen

Niet alle tomatenrassen zijn geschikt voor de openlucht. Sommige soorten zijn gevoelig voor schimmelziekten zoals de beruchte tomatenplaag (Phytophthora), die sneller toeslaat bij regenachtig weer. Voor de buitenkweek kies je dus het beste voor rassen die speciaal zijn ontwikkeld voor een sterker afweersysteem en een kortere groeitijd. Denk aan rassen als ‘Matina’, ‘Outdoor Girl’, ‘Roma’ of ‘Whippersnapper’. Deze zijn sterker, groeien sneller en geven vaak al vroeg in de zomer een goede oogst.

De juiste plek in je tuin

Tomaten zijn echte zonaanbidders. Zorg dus dat je ze op een zonnige plek zet, bij voorkeur op het zuiden of zuidwesten. Ze hebben minimaal zes tot acht uur zon per dag nodig om goed te kunnen groeien en rijpen. Daarnaast houden tomaten niet van natte voeten of slecht doorlatende grond. Plant ze bij voorkeur in een verhoogd bed of in een pot met gaten onderin voor een goede drainage.

Ook beschutting tegen harde wind is belangrijk. Wind kan de planten beschadigen en zorgt voor een snellere verspreiding van ziekten. Zet ze dus het liefst tegen een muur of schutting aan, of plaats een windbreker.

Zaai of koop jonge planten

Je kunt ervoor kiezen om tomaten zelf voor te zaaien in het voorjaar, binnenshuis of in een onverwarmde kas vanaf maart of april. Maar het is ook prima om in mei jonge plantjes bij het tuincentrum te kopen. Zorg er dan voor dat je de plantjes geleidelijk laat wennen aan het buitenleven, een proces dat afharden wordt genoemd. Zet ze eerst een paar uur per dag buiten, op een beschutte plek, en verleng dit elke dag. Na een week kunnen ze permanent naar buiten.

Onderhoud en ondersteuning

Tomatenplanten groeien snel en worden vaak hoog. Ze hebben ondersteuning nodig in de vorm van een stok, draad of rek waar je ze aan kunt vastbinden. Vergeet ook niet om regelmatig dieven te verwijderen. Dit zijn de kleine scheutjes die tussen de hoofdstengel en zijtakken groeien. Als je die laat zitten, verspilt de plant energie en krijg je minder vruchten.

Geef tomaten regelmatig water, bij voorkeur aan de voet van de plant, en niet over het blad. Zo verklein je de kans op schimmelziekten. In droge perioden hebben ze dagelijks water nodig. Geef om de paar weken ook wat biologische tomatenvoeding voor een rijke oogst.

Let op ziektes en plagen

Een van de grootste uitdagingen bij tomaten in openlucht is de tomatenplaag. Deze schimmel verspreidt zich razendsnel bij vochtig weer en kan in enkele dagen je hele oogst verwoesten. Houd het weer dus goed in de gaten. Wordt er een natte periode voorspeld? Dek je planten dan af met een doorzichtige kap of folie, zodat het blad droog blijft.

Controleer regelmatig op bladluizen, slakken en andere beestjes. Een gezond ecosysteem in je tuin – met ruimte voor lieveheersbeestjes, vogels en egels – helpt je hierbij.

Oogsten en genieten

Rond juli of augustus zijn de eerste tomaten rijp. Pluk ze zodra ze volledig rood zijn (of geel, oranje of paars, afhankelijk van het ras). Laat ze niet te lang hangen, want dan neemt de kans op barsten of rot toe. Tomaten die in de volle zon zijn gerijpt smaken vaak veel beter dan die uit de supermarkt – sappiger, zoeter en voller van smaak.

Tot slot

Tomaten kweken in openlucht vraagt iets meer aandacht dan in een kas, maar het is absoluut haalbaar – en ontzettend leuk om te doen. Met een beetje voorbereiding en liefde kun jij binnenkort je eigen sappige tomaten van eigen bodem oogsten. Begin klein, experimenteer met verschillende rassen en geniet vooral van het proces én het resultaat. Veel succes!